
Umiejętność mówienia jest jedną z podstawowych sprawności językowych, ponieważ dzięki niej można porozumiewać się z innymi osobami. Ma ona istotne znaczenie zarówno w ramach języka ojczystego, jak i języków obcych. W jaki sposób ćwiczyć mówienie, aby osiągnąć lepsze kompetencje językowe?
Czym jest sprawność językowa?
Kompetencje językowe, także określane jako sprawność językowa, są niezbędne do komunikacji. Umożliwiają one tworzenie, odbieranie oraz rozumienie wypowiedzi pisemnych i ustnych.
Brak odpowiednio rozwiniętej sprawności językowej będzie przekładał się na problemy związane z porozumiewaniem się
z innymi osobami. Może to z kolei powodować trudności w funkcjonowaniu w społeczeństwie, w którym korzystanie z języka jest podstawową formą komunikacji.
Dla osiągnięcia sprawności językowej duże znaczenie ma jej systematyczne ćwiczenie, które ważne jest szczególnie w okresie dzieciństwa, ale warto wskazać, że trwa ono przez całe życie człowieka.
Rodzaje sprawności językowych
Sprawność językowa dzielona jest na kilka kategorii, które odnoszą się do konkretnych umiejętności związanych
z posługiwaniem się językiem.
Wyróżnia się cztery główne rodzaje sprawności językowych:
1. Mówienie,
2. Pisanie,
3. Czytanie,
4. Słuchanie.
Z powyższych mówienie i pisanie określane są jako kompetencje o charakterze czynnym, natomiast czytanie i słuchanie są kompetencjami o charakterze biernym.
By zatem osiągnąć pełną sprawność językową, kluczowe znaczenie ma rozwijanie wszystkich z tych umiejętności.
Sprawność językowa – jak ją rozwijać?
Rozwijanie sprawności językowej zachodzi przede wszystkim w sposób naturalny w codziennych sytuacjach. Dodatkowo może być ono wspomagane przez różnego rodzaju ćwiczenia, aby uzyskać jeszcze lepsze rezultaty.
Sprawność językowa nabywana jest przez dzieci od najmłodszych lat. Wspierają ją rodzice, nauczyciele, logopedzi oraz inne osoby uczestniczące w procesach kształcenia.
Również kompetencje językowe można zdobywać jako osoba dorosła, na przykład w procesie nauki języków obcych. W tym przypadku rozwój sprawności językowej możliwy jest przy pomocy lektorów i native speakerów, czyli osób, które posługują się danym językiem obcym jako ojczystym.
Istnieje wiele metod, które pozwalają na rozwój sprawności językowej. W tym artykule skupimy się na ćwiczeniach mówienia, które są ważne nie tylko dla rozwijania tej umiejętności, ale również pozostałych kompetencji związanych z posługiwaniem się językiem, między innymi zasobu słów, płynności wymowy, intonacji i akcentu.
Jakie ćwiczenia mówienia są pomocne w osiągnięciu lepszej sprawności językowej?
Pod pojęciem mówienia znajduje się stosowanie języka podczas procesu porozumiewania się. Język mówiony jest podstawowym środkiem komunikacji werbalnej.
Aby rozwijać kompetencje językowe, można wykorzystać różne rodzaje ćwiczeń mówienia, na przykład:
1.Wymienianie słów
To proste ćwiczenie polega na wymienianiu określonych słów. Nie tylko wspomaga rozwój mowy, ale pozwala również na wzbogacenie słownictwa.
Ćwiczenie może polegać na nazywaniu konkretnych przedmiotów, opisywaniu ich najważniejszych cech, wymienianiu słów, które są synonimami (słów bliskoznacznych), albo antonimami (słów przeciwstawnych), definiowaniu pojęć, czy tworzeniu ciągów słów powiązanych tematycznie.
2. Układanie zadań ze słów zaczynających się na tę samą literę
Ciekawym ćwiczeniem mówienia jest układanie zdań z wyrazów, które rozpoczynają się na tę samą literę. Ćwiczenie to pozwala na wzbogacenie słownictwa, a także rozwija kreatywność i koncentrację.
3. Rozmowy na temat widzianych obrazków
Kolejnym ćwiczeniem, pomagającym rozwijać kompetencje językowe są rozmowy z inną osobą, które dotyczą widzianego obrazu. Można także prowadzić je samodzielnie.
Ćwiczenia te polegają na opisie znajdujących się na obrazie przedmiotów albo sytuacji i zadawaniu pytań na ich temat. Innym wariantem tego ćwiczenia jest tworzenie historyjek, które opisują to, co widoczne jest na obrazku.
4. Odgrywanie scenek
To ćwiczenie można wykonywać w parach, grupach, ale również samodzielnie. Polega ono na zainscenizowaniu scenki, na przykład na zapytaniu o drogę, zamówieniu posiłku w restauracji.
5. Czytanie na głos
W rozwoju kompetencji językowych pomocne jest czytanie opowiadań, artykułów i innych treści na głos. Jest to proste i skuteczne ćwiczenie, dzięki któremu można nauczyć się prawidłowej wymowy słów i intonacji.
6. Ćwiczenia oddechowe
Warto też zaznaczyć, że duże znaczenie dla sprawnego mówienia ma oddech. Problemy z oddychaniem mogą bowiem wpływać na płynność mowy oraz artykulację słów.
Ćwiczenia oddechowe, które wspomagają rozwój mowy, to przede wszystkim ćwiczenia przepony, które polegają na spokojnym i głębokim oddychaniu połączonym z kontrolowaną pracą przepony.
Ćwiczenia mówienia mają bardzo duże znaczenie dla rozwoju sprawności językowej zarówno u dzieci uczących się posługiwania językiem ojczystym, jak i u osób, które uczą się języków obcych.
Regularne ćwiczenia mowy umożliwiają sprawne komunikowanie się w różnych sytuacjach, wspomagają prawidłową wymowę i intonację, a także wpływają na płynność głosu, koncentrację i szybkie myślenie.